Venetiaans carnaval

Maskers

Naast Valentijnsdag is Februari natuurlijk de maand van het Carnaval. Hoewel het alweer voorbij is (tot aan verklede supporters bij FC Utrecht - Nac aan toe), is het natuurlijk wel leuk om er nog iets over te schrijven. Carnaval is namelijk een eeuwenoud feest. Even een artikeltje over de achtergrond van het carnaval.

Carnaval

Op de elfde van de elfde om elf over elf komt de Raad van Elf bijeen om de eerste voorbereidingen te treffen voor het komende carnaval. Raar? Nee hoor. Elf is het zottengetal. Ten tijde van Napoleon werden alle vreemde wetten onder het nummer 11 ondergebracht. Elf november heeft ook nog een kerkelijke relatie: namelijk Sint Maarten.

Van oorsprong is het carnaval een Italiaans feest dat vermengd is met het Romeinse lente- en Germaanse offerfeest. Het woord carnaval komt uit het Latijn: carnem en levare of carnelevarium, wat letterlijk 'verwijderen van vlees' betekent. Het Lupercalia- en Germaanse offerfeest vielen beide in februari (en hebben bovendien nog iets met Valentijnsdag te maken,later hier meer over), net als de katholieke vastenperiode. De festiviteiten duren gemiddeld van zaterdag tot de dinsdag voor Aswoensdag, de eerste dag van het Grote Vasten dat veertig dagen duurt tot aan het paasfeest. Carnaval in Venetië begint tien dagen voor het vasten. De Mardi Gras in New Orleans is de populairste carnavalsviering van Noord-Amerika, dit is Frans voor 'Vette Dinsdag'. Traditioneel werd al het vette eten in huis opgemaakt voordat het vasten begon.

Tijdens het carnaval zie je vaak veel en bonte maskers. Oorspronkelijk werden deze maskers gebruikt om de boze geesten te verdrijven. Deze functie hebben ze nog steeds, bijvoorbeeld bij Afrikaanse stammen. Tijdens het carnaval verbergt een masker bovendien je identiteit, waardoor je redelijk anoniem met elkaar kunt feesten. Een stad die zeer bekendstaat om haar maskers is Venetië. Hier hadden ze ook de functie om alle lagen van de bevolking te verenigen; met een masker op is iedereen gelijk. Venetiaanse maskers zijn de ideale souvenirs om aan de muur te hangen, maar zijn ook gebruiksklaar. Maskers zijn er in vele vormen: van commedia dell'arte-motieven tot moderne, abstracte modellen. Schmink functioneert ook als masker.


Een Venetieens masker in de vorm van een Kattenkop. Dit masker stelt de Gelaarsde Kat voor uit het gelijknamige Italiaanse boerensprookje. Andere maskers zijn bijvoorbeeld gevormd naar de karakters uit 'Carnaval in Venetië', stellen de pestdokter voor of is simpel alleen een maskertje voor de ogen.

De kerkelijke leiders stonden er in de Middeleeuwen op dat de feestvierders zich onherkenbaar kleedden, zodat zij zich niet hoefden te schamen voor de uitbundige uitspattingen waar veel kerkgangers zich aan te buiten gingen, zoals overdadig drinken en seksuele escapades.

In Nederland en België wordt voornamelijk het Duitse carnaval gevierd. Ieder jaar kiezen de carnavalverenigingen een prins carnaval. Deze draagt een fluwelen kapmantel en een muts versierd met goud, zilver en fazantenveren. In Duitsland gaat men ervan uit dat carnaval van carrus navalis komt, wat 'boot op wielen' betekent. Dit is niet de juiste betekenis van carnaval, maar hieraan hebben we wel de praalwagens te danken die bij optochten gebruikt worden.